Wat is co-verslaving?
“De onderlaag van álle vormen van verslaving.”
Wat is co-verslaving?
“De onderlaag van álle vormen van verslaving.”
De laatste vorm van verslavende relaties die ik wil bespreken is co-dependentie. Eigenlijk heeft co-dependentie een aparte positie ten opzichte van relatie en liefdesverslaving. Waar relatie en liefdesverslaving duidelijk twee vormen van verslavende relaties zijn (die weliswaar vaak in elkaar overlopen), heeft co-dependentie een dubbelrol. Enerzijds is het een vorm van een verslavende relatie, verslaafd aan de goedkeuring en bevestiging van andere mensen. Maar anderzijds ligt co-dependentie een laagje dieper in ons bewustzijn dan relatieverslaving en liefdesverslaving. Naar mijn mening is het de onderlaag van álle vormen van verslaving en vormt het een van de eerste reacties de basis overlevingsstrategie op een onveilige hechting met je ouders of in reactie op ouders die emotioneel onbeschikbaar waren. Vanuit deze laag van co-dependentie kan vervolgens een (relatie)verslaving op een specifiekere ma-nier tot uiting komen, of niet. Het kan ook zijn dat je enkel co-dependentie symptomen vertoont, maar geen relatie, liefdesverslaving ontwikkelt. In dat geval lijd je enkel aan co-dependentie en ben je verslaafd aan de goedkeuring van anderen. om het visueel te maken, zou je co-dependentie kunnen voor-stellen als een hand. De hele hand symboliseert co-dependentie en de vingers aan de hand de verslavingen die daaruit voortkomen.
CO-DEPENTIE
Ik zal zo uitgebreid terugkomen op de verschillen en overeenkomsten van de verschillende vormen en zal eerst wat meer vertellen over wat co-dependentie is.
De letterlijke vertaling van co-dependentie is ‘mede afhankelijkheid’. Het begrip is ontstaan in de jaren vijftig en werd oorspronkelijk gebruikt als benaming voor partners van alcoholisten en drugsverslaafden (hiervoor wordt nu de term co-verslaving gebruikt). Ze ontdekten dat partners van verslaafden allemaal leken te kampen met sterke gevoelens van schaamte, boosheid, pijn en verdriet. Deze gevoelens stonden in relatie tot de verslaafde die het middelpunt vormde van alle problemen in het gezin. Later ging men echter inzien dat deze gevoelens óók voorkwamen in andere disfunctionele gezinnen en dat deze gevoelens vaak blijven, ook wanneer de verslaafde partner herstelde van zijn verslaving. op het moment dat de verslaafde partner herstelde van actieve verslaving, bleef het gedrag van de partner in stand. Dit gedrag kenmerkte zich door pleasen, overmatig zorgen en verantwoordelijkheden van de ander overnemen terwijl het eigenlijk niet meer nodig was! De problematiek zat dus in de persoon zelf en was geen directe consequentie van de verslaving van de ander maar werd getriggerd door de verslaving van de ander.
De conclusie was dat co-dependentie een op zichzelf staande aandoening bleek. Een overlevingsstrategie. Vaak bleek dat die partner uit een gezin kwam waar verslaving of emotionele on- beschikbaarheid aan ten grondslag lagen waardoor er wel een gevoeligheid voor co-dependentie latent aanwezig was maar een trigger van buitenaf nodig was (de verslaafde of hulpbehoevende partner) om het gedrag tot uiting te kunnen laten komen. Zelf hanteer ik als definitie van co-dependentie dat het een trance is waarin je de wensen en behoeftes van een ander belangrijker maakt dan die van jezelf. Co-dependentie is ‘automatische piloot’ gedrag waar je zelf geen macht over hebt. Je ervaart machteloosheid als je handelt vanuit de trance van co-dependentie en vaak kom je er pas achter dat je vanuit die trance hebt gehandeld, wanneer het al is gebeurd. Als je toch weer ‘ja’ hebt gezegd, terwijl je ‘nee’ bedoelde. of als je toch weer iets voor iemand hebt gedaan uit schuldgevoel. Als je in de trance raakt waarin je de wensen en behoeftes van een ander belangrijker maakt dan de behoeftes en wensen van je- zelf, onderneem je niet meer met je volle verstand een actie. Je handelt vanuit het zogenaamde kind bewustzijn waardoor je niet meer vanuit je volwassen bewustzijn kunt reageren. Codependent gedrag is niet altijd gerelateerd aan liefdesrelaties maar kan zich ook manifesteren in de ouder kind relatie, op de werkvloer of in vriendschappen.
KENMERKEN EN SYMPTOMEN VAN CO-DEPENTIE
Co-dependentie heeft een aantal kenmerken en symptomen die typerend zijn, Pia Mellody, een Amerikaanse autoriteit op het gebied van co-dependentie, verdeelt deze symptomen onder in primaire en secundaire symptomen2. De primaire symptomen van co-dependentie tasten de relatie met het zelf aan terwijl de secundaire symptomen ontstaan uit de primaire symptomen en de relatie tussen jou en anderen beschadigen.
WAT ZIJN DE PRIMAIRE KENMERKEN?
De primaire kenmerken die dus de relatie met jezelf aantasten zijn dat:
- Je moeite hebt met een gezond gevoel van eigenwaarde;
- Je moeite hebt met grenzen stellen;
- Je emotioneel bewustzijn beschadigd is;
- Je het moeilijk vindt om je te uiten op een beheerste manier;
- Je behoeften en wensen ondergeschikt maakt aan die van de ander;
Uit deze primaire kenmerken, vloeien secundaire kenmerken voort die je relatie met anderen aantast, namelijk dat:
- Je negatieve controle uitoefent op anderen, of dat je je door anderen laat controleren;
- Je rancune en wrok koestert;
- Je spiritualiteit beschadigd is;
- Je verslavingen en ander compulsief (dwangmatig) gedrag vertoont;
- Je problemen met intimiteit hebt, het geven en ontvangen is uit balans.
KENMERKEN EN SYMPTOMEN VAN CO-DEPENTIE
Co-dependentie heeft een aantal kenmerken en symptomen die typerend zijn, Pia Mellody, een Amerikaanse autoriteit op het gebied van co-dependentie, verdeelt deze symptomen onder in primaire en secundaire symptomen2. De primaire symptomen van co-dependentie tasten de relatie met het zelf aan terwijl de secundaire symptomen ontstaan uit de primaire symptomen en de relatie tussen jou en anderen beschadigen.
WAT ZIJN DE PRIMAIRE KENMERKEN?
De primaire kenmerken die dus de relatie met jezelf aantasten zijn dat:
- Je moeite hebt met een gezond gevoel van eigenwaarde;
- Je moeite hebt met grenzen stellen;
- Je emotioneel bewustzijn beschadigd is;
- Je het moeilijk vindt om je te uiten op een beheerste manier;
- Je behoeften en wensen ondergeschikt maakt aan die van de ander;
Uit deze primaire kenmerken, vloeien secundaire kenmerken voort die je relatie met anderen aantast, namelijk dat:
- Je negatieve controle uitoefent op anderen, of dat je je door anderen laat controleren;
- Je rancune en wrok koestert;
- Je spiritualiteit beschadigd is;
- Je verslavingen en ander compulsief (dwangmatig) gedrag vertoont;
- Je problemen met intimiteit hebt, het geven en ontvangen is uit balans.